Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Even voorstellen
,
2
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Wat staat er te gebeuren?
Op korte termijn worden drie documenten opgesteld
Herafweging waterinjectie Twente 2022
Verplicht uit vergunning iedere 6 jaar, conform rapportage in 2016
Woensdag 29 juni 2022 oplevering bij Ministerie EZK / Tweede Kamer / publiekelijk
M.e.r.-beoordelingsnotitie waterinjectie Schoonebeek gasveld
Onderbouwing aanvraag vergunning waterinjectie
Begin juli eerste concept met beschrijving voorgestelde ingrepen, nog geen milieutoets
Onderdeel van gebiedsdialoog
Nader onderzoek Drenthe
Brede afweging van opties voor verwerking productiewater buiten Twente
Begin juli eerste concept waarin overzicht aanpak en beschrijving alternatieven
Onderdeel gebiedsdialoog
3
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Wat staat er te gebeuren?
Deze avond staat in het teken van:
Achtergrond waterinjectie, beleidskader en eerder onderzoek - RHDHV
Te onderzoeken mogelijkheden in Schoonebeek gasveld - RHDHV
Mondelinge toelichting ervaringen bij waterinjectie Twente - NAM
Toelichting gebiedsproces - EZK
Vragen kunnen direct gesteld worden tijdens presentaties
4
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Toelichting verwerking productiewater
Water op verschillende dieptes in de ondergrond
Biosfeer en diepe ondergrond, bescherming drinkwater en kwelwater
Oliewinning Schoonebeek en Productiewater
Hoe vindt oliewinning plaats? Wat is productiewater? Waarom ontstaat er bij oliewinning productiewater? Wat is
waterinjectie?
Herafweging verwerking productiewater Schoonebeek
Waarom een Herafweging in 2016? Hoe is de Herafweging uitgevoerd? Wat zijn de bevindingen uit de Herafweging?
Voornemen van NAM in Drenthe
Wat houdt het huidige voornemen van NAM in? Welke veranderingen geeft dit?
Vergunningverlening
Wat is de rol van het Ministerie EZK, de provincie, de gemeenten en het waterschap?
5
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Water in de ondergrond
Ondergrond bevat water op verschillende dieptes en met verschillende componenten
opgelost
Zout water, brak water en zoet water
Zoet water is van belang als drinkwater en kwelwater
Het zoete water wordt aangevuld vanuit neerslag
Het zoete water bevindt zich op tientallen meters diepte tot een paar honderd meter
Dieper bevindt zich zout water dat van nature vrijwel niet beweegt
Bescherming van zoet water staat voorop
Ondergrond onderverdeeld in de biosfeer, waarin processen spelen die tot aan
maaiveld invloed hebben.
In de biosfeer geldt de milieuwetgeving
Diepere ondergrond kent geen milieuregels, dat valt onder de mijnbouwwet
Ministerie EZK verantwoordelijk, Drenthe heeft structuurvisie ondergrond
6
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Waterinjectie
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Oliewinning Schoonebeek
8
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Schoonebeek - overzicht
9
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Oliewinning – WKC / OBI
10
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Oliewinning
Bij Schoonebeek bevindt zich op circa 800 meter diepte olie in de ondergrond
De olie bevindt zich in poreus gesteente, Bentheim zandsteen
De olie is ontstaan in veel diepere lagen en naar boven gemigreerd tot aan een
ondoorlatende laag
De olie is stroopachtig en stroomt heel beperkt
Deze laag bevat naast olie ook water, het formatiewater
De ondergrond is door breukzones verdeeld in verschillende blokken
Per blok kan olie worden gewonnen, met behulp van een productieput
In ieder blok wordt nu stoom geïnjecteerd (300 graden) om de olie vloeibaar te maken
en makkelijker te produceren
Productiewater is geleidelijk aan verdund door stoom
11
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Wat is productiewater?
Afvalwater / Formatiewater / Productiewater / Injectiewater
Valt juridisch allemaal onder de wet- en regelgeving van afvalwater
Formatiewater bevindt zich in de poriën van de geologische formatie
Al miljoenen jaren aanwezig (van nature) of als stoom geïnjecteerd
Water bevat zouten en olieresten
Productiewater, met olie meegeproduceerd water, in put, leiding en scheidingsinstallatie
Productiewater bestaat uit formatiewater en mijnbouwhulpstoffen
Bij oliewinning 75% formatiewater (circa 8.000 m3 per dag) en 25% olie
Mijnbouwhulpstoffen worden toegevoegd bij put en scheidingsinstallatie
Bij injectie aangeduid als injectiewater (zelfde samenstelling als productiewater)
12
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Zout, olie en mijnbouwhulpstoffen
Het productiewater bevat zout, olie en
mijnbouwhulpstoffen
Zoutgehalte was 44.000 mg/l (zeewater circa 35.000
mg/l), nu circa 20.000 mg/l
De hoeveelheid gemengd zout is circa 200 ton per dag (afnemend tot
circa 30 ton per dag, doorverdunning formatiewater met stoom).
Totaal circa 600.000 m3 (jaarlijks een voetbalveld vol, vier meter
hoog)
Na afscheiding van olie uit het olie-water mengsel
zullen er restanten olie in het productiewater aanwezig
blijven
13
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Zout, olie en mijnbouwhulpstoffen
Mijnbouwhulpstoffen bestaan uit:
Corrosieremmer voor putten en leidingen
H2S-binder, vanwege H2S-vorming in het oliereservoir
Biocide, om bacteriële aantasting te voorkomen in leiding
Emulsiebreker
Onderzoek van effecten mijnbouwhulpstoffen op het reservoirgesteente
De chemicaliën tasten het gesteente niet aan.
Het water inclusief de chemicaliën is compatible met het formatiewater in Drenthe.
Er ontstaan geen chemische reacties.
Er ontstaat geen neerslag van vaste stoffen.
14
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Waterinjectie
Bij olie- en gaswinning komt water mee naar boven
In Duitsland vindt herinjectie plaats van productiewater in het
olieveld
Dit gebeurt in Nederland niet bij Schoonebeek vanwege de
stoominjectie
Productiewater wordt opgeslagen in andere leeggeproduceerde
gasvelden
Na gaswinning ontstaat er een veel lagere druk in deze formaties
In deze gasvelden blijft de druk onder de oorspronkelijke druk
Het water komt in de poriën van het gesteente, vergelijkbaar met
het formatiewater
Waterinjectie wordt in Nederland veel toegepast bij olie- en
gaswinning op land
Er is één keer een melding gemaakt van een trilling die mogelijk
te relateren was aan waterinjectie
15
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Waarom Herafweging 2016?
MER Herontwikkeling Schoonebeek 2005: verwerkingsopties productiewater als
alternatieven.
CE-doelmatigheidstoets, vergelijking van effecten in de ondergrond en bovengrond.
Vergunning opslaglocaties: iedere 6 jaar opnieuw afwegen.
De oliewinning en waterinjectie is (opnieuw) gestart in 2011
Herafweging al in 2015 gestart vanwege vragen uit de regio, en media berichten
Lekkage in transportleiding bij Hardenberg in 2015
Suggestie dat waterzuivering beter is (gedachte van: ruim je rommel op)
Twijfel over gevolgen injectie in de ondergrond
Treedt er verontreiniging van de bodem op?
Veroorzaakt het trillingen?
Kan er aantasting van zoute bodemlagen optreden?
16
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Opzet van de Herafweging
23
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Bevindingen Herafweging en BBT - EU
Alternatief waterzuivering
Verschillende technieken (afgezien van de kosten)
Restafval – veel gemengd zout dat niet herbruikbaar is
Energieverbruik – voor zuiveringsproces
Benodigde chemicaliën – aanmaak specifieke zuiveringschemicaliën
Waterinjectie
Effect mijnbouwhulpstoffen op de formatie – minimaliseren mijnbouwhulpstoffen
Toets op risico’s:
Trillingen – in Twente niet opgetreden
Lekkage zoutwater – bij transportleiding, lokaal en tijdelijk
Putintegriteit – onderzoek Twente put
Oplossen van zoutformaties – onderzoek internationaal getoetst
Europese BBT
Best Beschikbare Techniek voor verwerking van productiewater door EU vastgesteld, met een voorkeursvolgorde:
1) Minimaliseren van de hoeveelheid productiewater
2) Herinjecteren tijdens de productiefase
3) Behandelen van water door het verwijderen van stoffen zodat de waterkwaliteit voldoet aan lozingsnormen.
24
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Betekenis voor Drenthe
De oliewinning is momenteel beperkt door de beperkingen in de afvoer naar Twente
De waterinjectie is stilgelegd voor onderzoek
Alternatief om op korte termijn waterinjectie te starten in Drenthe
Doel: Oliewinning op oorspronkelijk niveau brengen. Dit kan alleen als er aanvullende
verwerkingsmogelijkheden zijn.
In de omgeving van Schoonebeek zijn de gasvelden beschikbaar.
Nu wordt nagegaan of productiewater kan worden geïnjecteerd in de putten nabij
Schoonebeek.
25
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Voornemen van NAM – korte termijn
Waterinjectie wordt onderzocht, bij voorkeur nabij de oliewinning.
Circa 6.500 m3 per dag in plaats van huidige 3.000 m3 per dag
Er is al ervaring met waterinjectie in de regio:
Waterinjectie vindt al jarenlang plaats in de nabijheid van Schoonebeek (vanaf de jaren ‘80)
Selectie van reservoirs en putten
Welke gasvelden komen beschikbaar?
Welke putten kunnen voor waterinjectie gebruikt worden?
Kan waterinjectie veilig plaatsvinden?
Dit leidt tot drie locaties
Onderzoek transportleidingen
Bij voorkeur gebruik van bestaande gasleidingen
Leidingen vervangen waar nodig
26
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Voornemen van NAM – korte termijn
Mogelijke Locaties (keuzes onderdeel gebiedsproces):
Schoonbeek SCH313, bestaande gaswinlocatie (2 putten van winning naar injectie danwel boren nieuwe putten)
Schoonebeek SCH447, bestaande waterinjectielocatie (putten converteren danwel nieuwe injectieputten boren)
Schoonebeek SCH580, voormalige waterinjectielocatie locatie (nieuwe injectieputten boren)
Benodigde Transportleidingen (keuzes onderdeel gebiedsproces)
SCH313 nieuw segment aanleggen (< 100 meter), locatie direct naast huidige watertransportleiding
SCH447 nieuw segment aanleggen (< 100 meter), locatie direct naast huidige watertransportleiding
Optioneel SCH580 nieuwe kunststof leiding aanleggen in bestaand pijpleiding trace
NAM stemt af met ambtelijke werkgroep binnen Drenthe
Er is besloten een m.e.r.-beoordeling op te stellen ter onderbouwing van de aanvragen
(relatief korte doorlooptijd).
27
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 202228
Dia 29
AHJNU9 plaatje 2 pompskids (van tub7)
JC NAM-UPC/T/F; 21-6-2022
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Procedures
Vergunningen en wijziging gebruik van de locaties
De Rijkscoördinatie regeling (RCR) en het Rijks inpassingsplan (RIP) zijn in deze
situatie niet van toepassing
M.e.r. beoordeling
Wijziging diepboring (D17.2)
inrichting voor het in de diepe ondergrond brengen van niet-gevaarlijke afvalstoffen (D18.3)
30
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Opslag
Mijnbouwwet
De Mijnbouwwet geeft aan dat er geen opslagvergunning nodig is voor (her)injectie van
water. Dit op basis van de uitzonderingen in artikel 28 onderdeel c (stoffen die
onvermijdelijk boven de oppervlakte meekomen en worden teruggebracht in hetzelfde
of een vergelijkbaar voorkomen als waaruit deze afkomstig zijn) en d (hemelwater) van
het Mijnbouwbesluit. De regelgeving van LAP3 is wel van toepassing.
Landelijk Afvalbeheerplan (LAP3)
In de Wet milieubeheer zijn regels opgenomen voor handelingen met afvalstoffen met
het oog op een doelmatig beheer van afvalstoffen. Productiewater zoals ontstaan bij de
oliewinning Schoonebeek wordt gezien als afvalstof. Sectie B.12.13.9 beschrijft
specifiek de voorwaarden voor injectieactiviteiten bij olie- en gaswinning.
31
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Vergunningen
Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) - locaties
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat is bevoegd gezag voor inrichting met mijnbouwwerk
Gedeputeerde Staten van de provincie Drenthe: verklaring van geen bedenkingen (vvgb, milieugronden)
Wet milieubeheer – locaties
Onderbouwing milieueffecten middels m.e.r.-beoordelingsnotitie
Toetsing aan Landelijk Afvalbeheerplan (LAP3)
Waterwet - leidingen
Waterwetvergunning(en) door Waterschap Vechtstromen
Wet natuurbescherming – locaties en leidingen
toets Wet natuurbescherming en waar nodig vergunning en/of ontheffing door de Provincie Drenthe of Ministerie
van LNV (locatie waarschijnlijk LNV, leiding provincie Drenthe)
Mijnbouwwet
Geen opslagvergunning nodig
Water Injectie Management Plan worden met een daaraan gekoppelde risico beheersplan.
32
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Bestemmingsplan
Locaties van gaswinlocatie naar bestemming injectielocatie
Voor de locatie SCH-313 in de gemeente Coevorden
Gemeente Coevorden: een verklaring van geen bedenkingen (vvgb, ruimtelijke ordeningsgronden)
Leidingtracé voor transport water vergt geen aanpassing bestemmingsplan
33
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Formele bevoegdheden
Minister Economische Zaken en Klimaat is bevoegd gezag voor omgevingsvergunning locatie
Besluit m.e.r.-beoordelingsprocedure
Advies wabo milieudeel diverse partijen (SodM, prov., gemeente, ws, etc)
Advies wabo bouwdeel -> gemeente
Verklaring van geen bedenkingen nodig van provincie Drenthe
Ministerie van LNV
Wet natuurbescherming; natuurtoets en waar nodig vergunning en/of ontheffing (locatie)
Gemeente Coevorden/Emmen
Verklaring van geen bedenkingen (indien sprake is van strijdig gebruik bestemmingsplan)
Advies/vergunning wabo bouwdeel
Provincie Drenthe
Wet natuurbescherming: natuurtoets en waar nodig vergunning en/of ontheffing (transportleiding)
Verklaring van geen bedenkingen (gebaseerd op milieuaspecten)
Waterschap Vechtstromen
Waterwetvergunning - ontheffing bemaling / lozing / kruising sloten (ondergrondse transportleiding)
34
Verwerking productiewater Schoonebeek | 22 Juni 2022
Betekenis voor Drenthe
Het huidige onderzoek richt zich op drie trajecten:
Herafweging waterinjectie Twente 2022, conform wettelijke vereisten en inhoudelijk
in verlengde van onderzoek 2016
Rapportage voor 1 juli 2022 bij Minister
Onderzoek korte termijn in gebruik name van waterinjectie in putten Schoonebeek
gasveld
Vergunningaanvragen en m.e.r. – beoordeling
Aanpassing bestemmingsplan injectielocatie SCH-313
Onderzoek alternatieve mogelijkheden voor langere termijn / MKBA
Gebruikmakend van de inzichten uit de Herafweging een integraal onderzoek voor Drenthe
35
26 juni 2024 | 2.64 MB | Hoort bij dossier Woo-verzoek, Stop Afvalwater Schoonebeek 23 april 2023