Woo-verzoeken

1769 resultaten worden getoond

PDF20220913_slide_overzicht_resultaten_mkba_050922.pdf

Resultaten MKBA Schoonebeek Stakeholdermeeting 30 aug 2022 NGO’sOverheden (Europese Commissie, Europees Parlement, ministeries, provincies, gemeenten, waterschappen) Bedrijven (MKB, industrie, transport, energie en brancheorganisaties) Klanten • Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 • Energie, transport en grondstoffen • Economische, technische en beleidsmatige expertise • 79 medewerkers • Not-for-profit 2 CE Delft 3 Inleiding Woord vooraf: • Voor u liggen de concept-resultaten van de MKBA Schoonebeek • De presentatie heeft de vorm van een slide-doc. - Eindpublicatie is in rapportvorm - Inclusief uitgebreide toelichtingen, referenties en bronnen • Het saldo van maatschappelijke kosten en baten is nog niet compleet - De risicoanalyse is nog niet beschikbaar. Schade als gevolg van seismische en bodemrisico’s van verschillende varianten worden nog toegevoegd - Opmerking: dit zou in extreme situaties ook het saldo kunnen doen kantelen 5 Vertrouwelijk, niet verder verspreiden Inhoud sliderapport MKBA • Inleiding • Varianten • Resultaten • Toelichting PVA (stappenplan) 6 Aanleiding tot MKBA • Via de motie Bromet c.s. (Kamerstuk 33529-936) heeft de Tweede Kamer de regering opgeroepen om een maatschappelijke kosten- en batenanalyse (MKBA) uit te voeren naar de oliewinning in Schoonebeek. 7 Varianten Taxonomie alternatieven • Oliewinning is niet mogelijk zonder dat hierbij productiewater vrijkomt • Het is niet mogelijk om het productiewater direct te lozen in zee of op zoet oppervlaktewater (te veel verontreinigingen) • Er blijven daarom 4 verschillende verwerkingscategorieën over: 1. Zuivering en scheiding van productiewater tot schone zoetwateringstroom en vaste zoute reststroom. Zoetwaterstroom wordt geloosd op oppervlaktewater, vaste zoute reststroom wordt bovengronds opgeslagen of hergebruikt. Geen injectie. 2. Biologische zuivering van het productiewater tot een schone zoutwaterstroom. Deze restroom wordt geloosd op zee. Geen injectie. 3. Zuivering en scheiding van productiewater tot schone zoetwaterstroom die wordt hergebruikt voor productie stoom en geconcentreerde zoutwaterreststroom (brijn) die wordt geïnjecteerd. Omdat reststroom maar 10%-25% van het originele volume is, kan injectie plaatsvinden in lege gasvelden in de buurt van het Schoonebeek olieveld of in het reservoir van het Schoonebeek olieveld zelf. Deze route gebruikt nieuwe membraantechnologie en voorkomt dat oppervlaktewater uit het watersysteem wordt onttrokken. 4. Injectie van de volledige productiewaterstroom in lege gasvelden in de buurt van het Schoonebeek olieveld. Gedeeltelijke zuivering van bodemvreemde stoffen is mogelijk. 9 Stroomschema alternatieven 10 Concept-resultaten Aannames op een rij (1) • Zie Toelichting aanpak voor nadere uitwerking • Zichtperiode is 100 jaar, waardoor we langetermijneffecten mee kunnen nemen ◦ Winning/productie tot 2040 ◦ Abandonneren ◦ Nazorg • Discontovoet is 2,25% • Berekening van kosten en baten zijn gebaseerd op: - bestaand onderzoeksmateriaal (heroverwegingstudie - RHDHV) - (geverifieerde) gegevens van NAM - gesprekken met makelaars • Conform Algemene Leidraad en werkwijzers MKBA 12 Aannames op een rij (2) • In scope zijn: - Kosten, milieu- en economische effecten verwerkingsroutes - Kosten, milieu en economische effecten oliewinning zelf. Let op: ◦ Directe kosten en opbrengsten olie winning. In referentie en stopvariant neemt de olieproductiecapaciteit af of daalt naar nul ◦ Productie-emissies: klimaateffecten, luchtkwaliteit en geluid. Niet van gebruik / verbranding van olie • Houden rekening met drie scenario’s - WLO Laag (weinig klimaatbeleid, beperkte groei, hoge olieprijzen) - WLO Hoog (gematigd klimaatbeleid, behoorlijke groei, lage olieprijzen) - Tweegradenvariant (Parijs-akkoord, behoorlijke groei, lage olieprijzen). Dit betreft een gevoeligheidsvariant. 13 Overall resultaten t.o.v. nulalternatief 14 Verplaatsing Vast zout Circulair Stoppen Verplaatsing Vast zout Circulair Stoppen Directe financiële effecten € 981 € 656 € 892 € -702 € 324 € 17 € 238 € -190 Luchtvervuiling € -1 € -1 € -1 € 15 € -2 € 0 € -2 € 14 Klimaat € 28 € 24 € 27 € 14 € 112 € 98 € 108 € 56 Droogte € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 Voorzieningszekerheid € 0 € 0 € 0 € 28 € -2 € 2 € -2 € 26 Woningmarkt € 0 € 0 € 0 € 2 € 0 € 0 € 0 € 2 Werkgelegenheid € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 Lekkagerisico's PM PM PM PM PM PM PM PM Seismische risico's PM PM PM PM PM PM PM PM Geluid € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 Totaalsaldo € 1.008 € 679 € 918 € -643 € 432 € 117 € 342 € -92 WLO Hoog (€ miljoenen t.o.v. nulalternatief)WLO Laag (€ miljoenen t.o.v. nulalternatief) Welvaartseffecten Toelichting resultaten & voorlopige conclusie • Directe financiële effecten spelen grote rol in welvaartssaldo: oliewinning levert de Nederlandse staat via EBN veel geld op. • Nulalternatief kent relatief grote CO2 footprint vanwege afhankelijkheid aardgas. • Waterinjectie onttrekt water uit kringloop: zo’n 0,02% van nationale watertekort in huidige zomer. Bij circulair alternatief speelt dit niet. • Stoppen met oliewinning leidt (bij beperkte bodemrisico’s) tot fors welvaartsverlies. • Vast zoutalternatief scoort beduidend slechter dan circulair en verplaatsingsalternatief (mn. door het bovengronds ontdoen van zoutstroom) • Verplaatsingsalternatief en circulair alternatief komen goed uit de MKBA. Verplaatsingsalternatief levert iets meer welvaart op, maar draagvlak voor circulair alternatief mogelijk groter. 15 Beschrijving: directe effecten (1 van 3) • Directe financiële effecten bestaan aan de directe kosten en opbrengsten van oliewinning. - Aanname: oliewinning stopt wanneer kosten > opbrengsten. Dit gebeurt in WLO Hoog voor 2040 in het nulalternatief (2039) en het vast zoutalternatief (2037). In WLO Hoog loopt de oliewinning in alle varianten door tot 2040 (m.u.v. de stopvariant) • In verplaatsings-, circulair- en vast-zoutalternatief neemt oliewinning toe vanwege grotere waterverwerkingscapaciteit. Dit vereist extra stoominjectie. Extra stoom wordt geproduceerd met elektrische boilers (met een lagere CO2-footprint voor energiegebruik). • Kosten bestaan uit: investeringskosten voor waterverwerking, operationele kosten, abbandoneringskosten, gaskosten (voor originele stoomproductie), elektriciteitskosten, EU ETS kosten • Opbrengsten bestaan uit: verkoop ruwe olie. • Alleen Nederlandse actoren - In een MKBA nemen we alleen extra winsten mee: arbeid en kapitaal zijn elders in de economie ook productief. - Daarnaast tellen alleen overwinsten die toevallen aan Nederlanders mee in het welvaartssaldo. In dit geval: 40% van overwinst die naar EBN vloeit. 16 Uitkomsten: directe effecten (3 van 3) 17 Cumulatieve CAPEX en OPEX (ex. energiekosten) van oliewinning en waterverwerking € miljoenen Nulalternatief € 277 Verplaatsingsalternatief € 354 Vast zoutalternatief € 634 Circulair alternatief € 397 Stopalternatief € 0 Uitkomsten: directe effecten (2 van 3) 18 Directe financiële welvaartseffect (in € miljoenen) WLO Laag WLO Hoog Nulalternatief € 627 € 114 Verplaatsingsalternatief € 1.608 € 438 Vast zoutalternatief € 1.283 € 131 Circulair alternatief € 1.519 € 352 Stopalternatief € -75 € -75 Beschrijving per effect: werkgelegenheid (1) • Per alternatief bekijken we het effect op werkgelegenheid: - We maken een inschatting van de FTE’s nodig voor de aanleg van putten, leidingen en overige installaties1; - En van de aantal FTE’s die komen te vervallen in het stopalternatief. • In een MKBA gaan we ervanuit dat werknemers op lange termijn een nieuwe baan vinden. - Daarom analyseren we alleen het effect op tijdelijke werkloosheid voor het stopalternatief. • De gemiddelde tijdelijke werkloosheid is ongeveer 1 jaar, op basis van gegevens tussen 2002 en 2014 voor mensen die eerder een baan hadden (CBS, 2014). - Bij huidige krappe arbeidsmarkt zal de tijdelijke werkloosheid in werkelijkheid lager zijn, en is de aanname van 1 jaar conservatief. 19 1Op basis van Social Impact Assessment – Herontwikkeling olieveld Schoonebeek, 2007 Beschrijving per effect: werkgelegenheid (2) • Vanwege de huidige (extreem) krappe arbeidsmarkt staan de werkgelegenheidseffecten op €0 in de overzichtstabel. Bij meer gemiddelde arbeidsmarktcondities lopen de maatschappelijke kosten van tijdelijke werkloosheid op tot maximaal €16 miljoen in het stopalternatief 20 Directe werkgelegenheid stopalternatief verplaatsingsalt ernatief circulair alternatief vast zoutalternatief FTE per jaar (-50,-150)1 2 3 3 Duur (in jaren) 1,04 2 2 2 Totaal FTE (direct) (-52,-156)1 4 6 6 Totaal FTE (indirect) (-195,-156)1 15 23 23 • Directe en indirecte werkgelegendheid hebben een kleine impact op de totale MKBA. 1 Gegevens op basis van Social Impact Assessment – Herontwikkeling olieveld Schoonebeek, 2007 en inschatting van de NAM. Beschrijving: klimaateffecten • Stoppen met oliewinning in Schoonebeek leidt niet tot afname van vraag naar olie. Gevolg: we importeren meer olie van buiten Europa • Klimaateffecten blijven daarom beperkt tot productiefase. • Vraag: is de CO2-footprint van oliewinning in Schoonebeek hoger of lager dan het mondiale gemiddelde? - Vanwege stroperige olie moet in Schoonebeek stoom worden geïnjecteerd. Dit vereist veel warmte die op dit moment wordt geleverd door verbranding van aardgas -> relatief hoge winningsemissies. - Tegelijkertijd zijn methaanemissies, transportemissies en emissies door flaring zeer beperkt in Schoonebeek. - Welvaartseffect blijkt afhankelijk van wel/niet installeren elektrische boilers en de CO2-prijs per WLO scenario 21 Beschrijving: klimaateffecten 22 Klimaateffecten WLO Hoog WLO Laag WLO - 2 graden prijspad Nulalternatief € -56 miljoen € -14 miljoen € -91 miljoen Verplaatsingsalternatief € 56 miljoen € 14 miljoen € 91 miljoen Vast zoutalternatief € 42 miljoen € 11 miljoen € 69 miljoen Circulair alternatief € 52 miljoen € 13 miljoen € 85 miljoen Stopalternatief € 0 miljoen € 0 miljoen € 0 miljoen Hogere CO2-prijzen Beschrijving: effecten op luchtkwaliteit • Bij de oliewinning komen luchtvervuilende stoffen vrij: NOX en SOX. • Hoofdzakelijk gebeurt dit bij de verbranding van aardgas voor stoomproductie. • Deze luchtvervuilende emissies kunnen leiden tot gezondheidsschade, milieuschade en schade aan gebouwen. • We waarderen deze kosten met behulp van waarderingskengetallen uit het Handboek Milieuprijzen van CE Delft. 23 Uitkomsten: effecten op luchtkwaliteit 24 Welvaartseffecten luchtkwaliteit WLO Laag WLO Hoog Nulalternatief € -15 miljoen € -14 miljoen Verplaatsingsalternatief € -16 miljoen € -16 miljoen Vast zoutalternatief € -16 miljoen € -14 miljoen Circulair alternatief € -16 miljoen € -16 miljoen Stopalternatief € 0 miljoen € 0 miljoen Waardering bodemrisico’s en schade lekkages (1) Twee benaderingen: • Subjectieve risico-waardering: - Inschatting gepercipieerde risico’s op basis van gesprekken met makelaars - Indien huidige risico’s en incidenten als serieus beleefd en gezien worden dan hebben deze een gevolg op regionale / lokale woningmarkt en woningwaardes - Dit leidt dan tot welvaartsverlies (daling is proxy voor welvaartsverlies) • Objectieve risico-waardering: verwachtingswaarde van kans op schade ( kans x impact) - uitkomsten nog niet opgenomen in saldo 25 Waardering bodemrisico’s en schade lekkages (2) - objectief • Voor de kans op lekkages gebruiken we gegevens van een vergelijkbaar veld waar water wordt geïnjecteerd (Duitse Nedersachsen). • In Duitsland zijn lekkages opgetreden op de diepte van het grondwaterreservoir bij 1 van de 220 putten. - Er wordt geen water gewonnen stroomafwaarts van het grondwaterreservoir waardoor de impact nihil is. - Aan de Nederlandse kant wordt wel drinkwater uit grondwater gewonnen, en bestaat daarmee kans op vervuiling bij lekkage. • De impact zal per alternatief verschillen (PM) 26 Waardering bodemrisico’s en schade lekkages (3) - subjectief Op basis van gesprekken met makelaars ontstaat het volgende beeld: • Een makelaar in Schoonebeek krijgt veel vragen over de impact van oliewinning • Schoonebeek leeft bij de mensen in het dorp. Er zijn wel degelijk ook zorgen over de winning en verwerking. Echter, tot op heden zijn hebben incidenten geen serieuze gevolgen voor milieu en gezondheid gehad. • De oliewinning heeft tot op heden geen impact op huizenmarkt in Schoonebeek gehad - Zowel aantal transacties als mogelijke waardedaling - Draagt ook niet positief bij aan aantrekkelijkheid van het woonmilieu • Dit geldt tevens voor Coevorden, dat een meer ‘geïndustrialiseerd’ beeld kent dan Schoonebeek 27 Waardering bodemrisico’s en schade lekkages (4) -subjectief • Stopvariant en ontmanteling van de moderne ja-knikkers kan wel een positieve impact hebben op aantrekkelijkheid van woonmilieu. Dit effect is betrekkelijk bescheiden van omvang als gevolg van huidige groene omzoming van de meeste boor- en injectielocaties. - Relatief beperkt aantal woningen (schatting 100) ondervinden een kleine waardetoename van max 5%. Dat levert een eenmalige daling op van 2 mln. euro (niet structureel in de tijd). • De circulaire variant heeft in ieder geval geen negatieve impact. Wij schatten in dat het effect op de woningmarkt beperkt is, zeker omdat injectie in de referentie in Twente plaatsvindt. • In de regio Twente geldt een vergelijkbaar beeld tav naar de regio getransporteerd productiewater (en injectie ervan) - Makelaar verwacht hier geen effecten van, aangezien er tot op heden geen serieuze incidenten hebben plaatsgevonden - Verkochte huizen met uitzicht op injectieput zijn voor zelfde prijs weggegaan als vergelijkbare woningen zonder dit uitzicht28 Beschrijving: voorzieningszekerheid • Oliewinning in Schoonebeek heeft invloed op de leveringszekerheid van aardgas in Nederland en olie in Europa. Voor de productie van stoom wordt immers een flinke hoeveelheid aardgas afgenomen van het net, die in het stopalternatief een andere aanwending kan krijgen (denk aan verwarming van woningen). • Oliewinning heeft geen directe invloed op leveringszekerheid van olie in Nederland: raffinage vindt plaats in Duitsland en olieproducten worden vervolgens verkocht op de wereldmarkt. Oliewinning in Schoonebeek heeft geen invloed op de strategische oliereserves die Nederland opbouwt (diesel + benzine). Wel zou Schoonebeek de afhankelijkheid van buitenlandse olie (en prijsschokken) kunnen verminderen. • Baten voor leveringszekerheid kunnen we schatten adhv kosten die de NL overheid deze zomer maakt om gevulde gasopslagen te garanderen. • Verdere aanname: dit soort subsidies/overheidsgaranties zijn niet elk jaar nodig. 29 Uitkomsten: voorzieningszekerheid 30 Welvaartseffecten voorzieningszekerheid t.o.v. referentie WLO Hoog WLO Laag Verplaatsingsalternatief € -2 miljoen € 0 miljoen Vast zoutalternatief € 2 miljoen € 0 miljoen Circulair alternatief € -2 miljoen € 0 miljoen Stopalternatief € 26 miljoen € 28 miljoen Beschrijving: droogte • Oliewinning in Schoonebeek onttrekt water uit de waterkringloop: voor productie van puur water bij de RWZI wordt gebruik gemaakt van oppervlaktewater, en dat water wordt vervolgens de diepe ondergrond ingebracht via injectie. • De afgelopen jaren zien we steeds meer problemen in Nederland ontstaan als gevolg van droge zomers. • Ecorys schat de schade van de extreem droge zomer van 2018 in op €400 miljoen tot €2 miljard (voornamelijk door misgelopen oogsten). • We kunnen de kosten van wateronttrekking schatten op basis van het watertekort in een droge zomer en de schatting van Ecorys. • Omdat het watertekort vele malen groter is dan de hoeveelheid water die wordt onttrokken voor de oliewinning (max 0,02% van watertekort), zijn de maatschappelijke kosten beperkt. 31 Uitkomsten: droogte 32 Welvaartseffecten droogte WLO Laag WLO Hoog Nulalternatief € -167 duizend € -156 duizend Verplaatsingsalternatief € -387 duizend € -387 duizend Vast zoutalternatief € -378 duizend € -307 duizend Circulair alternatief € -54 duizend € -54 duizend Stopalternatief € 0 duizend € 0 duizend Beschrijving: geluid • Oliewinning en waterinjectie zorgt voor zeer beperkte geluidsoverlast. • Data van de NAM laten zien dat er geen woningen zijn die binnen de 50 dB contour vallen. • In het Handboek Milieuprijzen uit 2017 wordt geluidsoverlast onder de 50 dB niet gewaardeerd, vanwege gebrek aan wetenschappelijk bewijs. 33 Beschrijving per effect: restwaarde alternatief gebruik en optiewaarde • Abbandonering of stoppen (variant 1) kan een alternatief gebruik van niet- geinjecteerde reservoirs mogelijk maken: voorbeelden energie-opslag (waterstof of gas), geothermie, en andere energie-drager. Deze mogelijkheden lijken momenteel echter zeer beperkt. • Tevens kunnen niet-geproduceerde oliereserves op een later moment leiden tot meer flexibiliteit en op meer verschillende toekomstmogelijkheden inspelen. Hierbij kan gedacht worden aan hoge olieprijzen, olieschaarste, of juist nieuwe inzichten over de potentiële milieuschade van oliewinning uit het Schoonebeekerveld (bijv. lekkages). Deze optiewaarde kan niet in geld uit worden gedrukt. We geven echter aan dat oliewinning in Schoonebeek na 2040 niet erg voor de hand ligt in het licht van wereldwijde klimaatbudgetten (resterende cumulatieve CO2-emissies om wereldwijde concentratie te stabiliseren op bijv 450 ppm). De vraag naar fossiele brandstoffen zoals olie zal tegen die tijd fors gedaald moeten zijn en hierbij zal ook de olieprijs flink dalen. Dit zal een sterk negatieve impact hebben op de businesscase om de stroperige Schoonebeekolie uit de grond te kunnen krijgen. Al met al verwachten wij dat deze optiewaarde zeer beperkt is. 34 Regionale verdeling kosten en baten 35 Verplaatsing Vast zout Circulair Stoppen Verplaatsing Vast zout Circulair Stoppen Luchtvervuiling € -1 € -1 € -1 € 15 € -2 € 0 € -2 € 14 Droogte € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 Woningmarkt € 0 € 0 € 0 € 2 € 0 € 0 € 0 € 2 Werkgelegenheid € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 Lekkagerisico's PM PM PM PM PM PM PM PM Seismische risico's PM PM PM PM PM PM PM PM Geluid € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 Lokale belastingen en huurinkomsten € 0 € 0 € 0 € -25 € 0 € 0 € 0 € -25 Totaalsaldo € -1 € -1 € -1 € -8 € -2 € 0 € -2 € -9 Welvaartseffecten WLO Laag (€ miljoenen t.o.v. nulalternatief) WLO Hoog (€ miljoenen t.o.v. nulalternatief) Gevoeligheidsanalyses • CO2 prijzen uit 2 graden prijspad (hoger dan in WLO Hoog, tot €230 per ton in 2040) • Hogere gasprijzen (afname tot 2x de gasprijzen uit WLO Laag: €0,66 per kuub in 2040) en bijbehorende stijging elektriciteitsprijzen • 20% hogere CAPEX voor circulaire variant (vanwege nieuwe membraantechnologie mogelijke tegenvallers) • Tijdelijke werkloosheid van gemiddeld 1,04 jaar (obv historische gegevens bij minder krappe arbeidsmarkt) gewaardeerd tegen gemiddelde belastingderving en kosten uitkering 36 Uitkomsten: gevoeligheidsanalyses • Conclusie: volgorde varianten is robuust met verschillende numerieke aannames analyse. • Bij hogere CO2-prijzen worden varianten, circulair vast zout en verplaatsing, met een e-boiler interessanter tov referentie • 20% hogere capex voor circulair heeft nauwelijks een impact op overall saldo • Ook een langere transitieperiode van werkloosheid verandert saldo en volgorde nauwelijks 37 Verplaatsing Vast zout Circulair Stoppen Verplaatsing Vast zout Circulair Stoppen 2 graden CO2-prijzen € 1.008 € 679 € 918 € -643 € 432 € 117 € 342 € -91 Hogere gasprijs € 837 € 507 € 747 € -597 € 376 € 92 € 287 € -64 20% hogere CAPEX circulair € 1.008 € 679 € 904 € -643 € 432 € 117 € 328 € -91 Tijdelijke werkloosheid € 1.010 € 680 € 920 € -659 € 434 € 118 € 344 € -108 Gevoeligheidsvariant WLO Hoog WLO laag Toelichting aanpak DIRECTE Systeemgrenzen (1) 39 Ruwe oliemarkt Verwerking afvalwater Directe effecten Indirecte effecten milieu voorzieningszekerheid arbeidsmarkt woningmarkt Systeemgrenzen (2): energiebalans 40 Energieverbruik • Aardgas (o.a. stoomopwekking) • Stroom (o.a. productiefaciliteiten voor scheidingsproces olie- water, pompen voor waterinjectie en olieproductie, enz.) Energieopbrengst • Olieproductie + gasproductie (beperkt) ➔ tussen ca. 600 – 1300 m3 olie per dag o Is gemiddeld ca. 40% van totale oliewinning in Nederland o Is gemiddeld ca. 0,5% van totale olieverbruik in Nederland • Warmte (reststroom productiewater) Systeemgrenzen (3) • Wat gebeurt er als we morgen de oliekraan van Schoonebeek dichtdraaien (gedachte-experiment –ALTERNATIEF 2)? • Referentie: Nederlandse vraag naar olie zal afnemen: - WLO Laag: 45% CO2-reductie in 2050 - WLO hoog 65% CO2-reductie in 2050 - Tweegradenvariant: 80-95% CO2-reductie in 2050 • In WLO Laag en Hoog: - NL productie neemt af, buitenlandse bronnen nodig om aan NL vraag te voldoen - >> Voorzieningszekerheid olie neemt af 41 Prijzen CO2 42 • Benodigde gas om olie te winnen • Tegen welke prijzen deze CO2-emissies te waarderen? Definitief stappenplan Voorbeeld van eindtabel: nationaal en regionaal 44 tabel voor WLO Hoog tabel voor WLO Laag kwalitatief of kwantitatief (€) schaal Nederland schaal regio schaal Nederland schaal regio Financiële effecten Schoonebeek investeringen € beheer en onnerhoud € Exploitatie inkomsten € Klimaat, leefomgeving, geluid en veiligheid CO2-effecten (energie t.b.v. winning) € geluid € lokale luchtkwaliteit (stikstof, fijnstof ed) € veilgheid/ risico's leefomgeving €/ kwal natuur en landschap kwal Economische effecten werkgelegenheid kwal voorzieningszekerheid € totaal saldo (NCW) € 45 STAP RESULTAAT 1 Startbijeenkomst Lijst met actiepunten voor opdrachtnemer en opdrachtgever 2 Probleemanalyse + aanscherping afbakening Nadere duiding van risico in BAU/nulalternatief 3 Directe kosten en effecten Eerste grafieken met ruwe resultaten 4 Waardering externe en indirecte effecten Rapport met tussenresultaten 5 Gevoeligheidsanalyse +tweegraden Uitkomsten van onzekerheidsverkenningen 6 Concept eindrapportage en regionale tabel conclusie Conceptrapport + regionale tabel + werkgelegenheid 7 Verwerken van commentaar Eindrapport JU N I JU LI A U G SEPT Slides concept PVA 21 juni 2021 Wat is een MKBA? • Welvaartseffecten in meest brede zin - Overzicht van alle kosten en baten - In vergelijking met het nulalternatief (een referentie) - In de regel op nationaal niveau • Conform Algemene Leidraad - Sectorspecifieke werkwijzers ◦ Milieu ◦ Sociaal ◦ Natuur 47 48 Projectteam Hoe gaan we te werk? • 21 juni Presentatie werkwijze en methode MKBA Schoonebeek • 21 – 24 juni Verzamelen aandachtspunten methode • 5 juli Presentatie definitief onderzoeksplan 49 CONCEPT 50 STAP RESULTAAT 1 Startbijeenkomst Lijst met actiepunten voor opdrachtnemer en opdrachtgever 2 Probleemanalyse Nadere duiding van risico in BAU/nulalternatief 3 Directe kosten en effecten Eerste grafieken met ruwe resultaten 4 Waardering externe en indirecte effecten Rapport met tussenresultaten 5 Gevoeligheidsanalyse Uitkomsten van onzekerheidsverkenningen 6 Concept eindrapportage en conclusie Conceptrapport 7 Verwerken van commentaar Eindrapport JU N I JU LI A U G SEPT Werkwijze MKBA veiligheid Gevoel van veiligheid Externe en indirecte effectenEffecten exploitant (NAM) Economische impact Financiële saldo (businesscase) Baat = fysieke effect x prijskaartje leefbaarheid Saldo MKBA Directe kosten oliewinning Directe opbrengsten oliewinning Geluid en luchtkwaliteitleveringszekerheid aardgasgebruik Probleemanalyse Nulalternatief (huidige winningsplan) beleidsvarianten Emissies & klimaat Landschap/natuur Werkwijze MKBA (2): waardering milieueffecten en -risico’s (prijskaartje) Volume-effect of risico op effect Emissies installaties Bodem en grondwatervervuiling Milieuprijzen Verwachtings- waarde Er is sprake van een meetbaar effect Er is sprake van een risico op een effect Omvang effect of risico Gebleken voorkeuren Route 1 Route 2 Werkwijze MKBA (3) Waardering risico’s dmv twee routes • Route 1: de risico’s van de oliewinning en de waterinjectie - Risicoanalyse: kans x impact - Stel 1% kans op verontreiniging en de bijbehorende milieuschade is €1 miljard • Route 2: Het gevoel van veiligheid: kan afwijken van objectieve risico’s - Analyse perceptie via woningwaardes & impact woonkwaliteit en makelaars ◦ Is er een impact meetbaar in woongebieden boven gas- en olievelden waar nu geïnjecteerd wordt ◦ Interviews met makelaars in het gebied Genoemde uitdagingen en aandachtspunten • Langetermijneffecten - Horizon 50 jaar ◦ Winning/productie tot 2040 ◦ Abandonneren ◦ Nazorg - Maatschappelijke discontovoet: 2,25% • Grensoverschrijdende effecten - Zoveel mogelijk meenemen • Onzekerheid olie en gasprijzen - Gevoeligheidsvariant voor huidige hogere prijzen 54 Hulpsheets 55 Handboek Milieuprijzen (1000 stoffen) 56 Slide 1: Resultaten MKBA Schoonebeek Slide 2: CE Delft Slide 3 Slide 4: Inleiding Slide 5: Woord vooraf: Slide 6: Inhoud sliderapport MKBA Slide 7: Aanleiding tot MKBA Slide 8: Varianten Slide 9: Taxonomie alternatieven Slide 10: Stroomschema alternatieven Slide 11: Concept-resultaten Slide 12: Aannames op een rij (1) Slide 13: Aannames op een rij (2) Slide 14: Overall resultaten t.o.v. nulalternatief Slide 15: Toelichting resultaten & voorlopige conclusie Slide 16: Beschrijving: directe effecten (1 van 3) Slide 17: Uitkomsten: directe effecten (3 van 3) Slide 18: Uitkomsten: directe effecten (2 van 3) Slide 19: Beschrijving per effect: werkgelegenheid (1) Slide 20: Beschrijving per effect: werkgelegenheid (2) Slide 21: Beschrijving: klimaateffecten Slide 22: Beschrijving: klimaateffecten Slide 23: Beschrijving: effecten op luchtkwaliteit Slide 24: Uitkomsten: effecten op luchtkwaliteit Slide 25: Waardering bodemrisico’s en schade lekkages (1) Slide 26: Waardering bodemrisico’s en schade lekkages (2) - objectief Slide 27: Waardering bodemrisico’s en schade lekkages (3) - subjectief Slide 28: Waardering bodemrisico’s en schade lekkages (4) -subjectief Slide 29: Beschrijving: voorzieningszekerheid Slide 30: Uitkomsten: voorzieningszekerheid Slide 31: Beschrijving: droogte Slide 32: Uitkomsten: droogte Slide 33: Beschrijving: geluid Slide 34: Beschrijving per effect: restwaarde alternatief gebruik en optiewaarde Slide 35: Regionale verdeling kosten en baten Slide 36: Gevoeligheidsanalyses Slide 37: Uitkomsten: gevoeligheidsanalyses Slide 38: Toelichting aanpak Slide 39: Systeemgrenzen (1) Slide 40: Systeemgrenzen (2): energiebalans Slide 41: Systeemgrenzen (3) Slide 42: Prijzen CO2 Slide 43: Definitief stappenplan Slide 44: Voorbeeld van eindtabel: nationaal en regionaal Slide 45 Slide 46: Slides concept PVA Slide 47: Wat is een MKBA? Slide 48: Projectteam Slide 49: Hoe gaan we te werk? Slide 50 Slide 51: Werkwijze MKBA Slide 52: Werkwijze MKBA (2): waardering milieueffecten en -risico’s (prijskaartje) Slide 53: Werkwijze MKBA (3) Slide 54: Genoemde uitdagingen en aandachtspunten Slide 55: Hulpsheets Slide 56: Handboek Milieuprijzen (1000 stoffen)

26 juni 20241.64 MBHoort bij dossier Woo-verzoek, Stop Afvalwater Schoonebeek 23 april 2023

Download PDF

PDF20220311_stukken_overleg_nam_18_maart_geredigeerd.pdf

26 juni 2024523.15 KBHoort bij dossier Woo-verzoek, Stop Afvalwater Schoonebeek 23 april 2023

Download PDF

PDF20220628_draaiboek_vragenmarkt_geredigeerd.pdf

Draaiboek Vragenmarkt Schoonebeek Inleiding Nabij Schoonebeek heeft de Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. (NAM) van 1947 tot en met 1996 aardolie uit het Schoonebeek-olieveld gewonnen, waarna de productie is gestaakt. De oliewinning is vanaf januari 2011 hervat, waarbij de NAM gebruik maakt van een nieuwe techniek waarbij hete stoom wordt geïnjecteerd in het olieveld. Bij de productie van de olie ontstaat er ook productiewater waarin nog verschillende olieverbindingen aanwezig zijn. Op dit moment wordt deze afvalwaterstroom geïnjecteerd in het lege Rossum-Weerselo-gasveld nabij Rossum in Twente. NAM is voornemens om productiewater op een andere manier te verwerken, waarbij er niet meer wordt geïnjecteerd in Twente. Om de omwonenden van de oliewinning in Schoonebeek te informeren over de plannen van NAM, waarbij mogelijk het productiewater bij Schoonebeek zelf in een leeg gasveld onder het olieveld wordt geïnjecteerd, is er een gebiedsproces opgestart om met alle betrokken partijen in nauw overleg te betrekken bij het hele proces. In het kader van dit gebiedsproces wordt door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een vragenmarkt georganiseerd om het gesprek aan te gaan met omwonenden van de oliewinning en geïnteresseerden en hen op de hoogte te brengen van de plannen van NAM en om vragen te beantwoorden. Deze vragenmarkt zal worden georganiseerd op woensdag 29 juni 2022 van 17.00u tot en met 21.00u in MFC Schoonebeek ’t Aole Gemientehoes te Schoonebeek. Projectsecretaris:

26 juni 20245.1 MBHoort bij dossier Woo-verzoek, Stop Afvalwater Schoonebeek 23 april 2023

Download PDF

PDF20220124_iv-5-ab_brief_oliewinning_nam_geredigeerd.pdf

Pagina 2 | 2 Op 12 januari 2022 heeft de NAM formeel te kennen gegeven, versneld in te zetten op een alternatief voor waterinjectie in Noordoost Twente. De NAM spreekt daarbij haar voorkeur uit voor waterinjectie in en direct rond Schoonebeek. Over haar voornemen hiertoe hebben we u reeds in juni 2020 per memo geïnformeerd (kenmerk B2020/3385). Oliewinning tijdelijk stopgezet Tussen september en eind november 2021 heeft de oliewinning in Schoonebeek stilgelegen vanwege groot onderhoud. Gedurende die periode is er ook geen productiewater vrijgekomen. Vanaf eind november is de oliewinning geleidelijk weer opgestart. Eind december heeft de NAM het besluit genomen om de olieproductie opnieuw tijdelijk stil te leggen. Aanleiding hiervoor is een geringe overschrijding van de vergunningswaarden voor tolueen. Betrokkenheid Waterschap Vechtstromen Sinds de wijziging van de Mijnbouwwet in 2017 zijn waterschappen, evenals provincies en gemeenten, wettelijk adviespartner van de minister van EZK voor mijnbouwactiviteiten. Via dit formele spoor worden de regionale, lokale en locatiespecifieke belangen bij de besluitvorming betrokken. In onze advisering richten wij ons met name op de invloed van de beoogde mijnbouwactiviteiten op: • de oppervlaktewaterkwaliteit; • effecten op kleine grondwateronttrekkingen waarvoor het waterschap bevoegd gezag is; • stabiliteit van waterkeringen in relatie tot eventuele seismische risico's; • de relatie tussen bodemdaling en peilbeheer in de oppervlaktewateren; • de relatie tussen bodemdaling en bodemtrilling tot infrastructurele werken • de relatie met voorgenomen plannen van het waterschap. Op 9 april 2021 heeft het ministerie van Economische Zaken ons schriftelijk geïnformeerd over het proces rond de herevaluatie van de waterinjecties en daarbij tevens bevestigd dat wij in de gelegenheid worden gesteld om advies over de eindrapportage uit te brengen. Naast dit formele adviesspoor maken wij onderdeel uit van een informeel ambtelijk netwerk met gemeenten, provincies, Staatstoezicht op de Mijnen en het Ministerie van EZK. De lijnen zijn kort. Op ambtelijk niveau stellen wij ons regelmatig op de hoogte van de meest recente actuele ontwikkelingen bij de NAM in dit dossier. Tot slot Naast de ontwikkelingen rond de oliewinning in Schoonebeek spelen op dit moment ook een aantal interne ontwikkelingen bij de NAM die betrekking hebben op de bedrijfsstructuur. Hierover bent u op 24 november 2021 geïnformeerd door middel van de beantwoording van de schriftelijke vragen van mevrouw Seijger en de heer Arkink (2021-04). Tip: naast de berichtgeving in de media kunt u de actuele ontwikkelingen rond de olie- en gaswinning in ons beheergebied volgen via de NAM omgevingsapp (beschikbaar voor Android en Apple). Met vriendelijke groet, het dagelijks bestuur van waterschap Vechtstromen, drs. B.H.M. Aarnink, plaatsvervangend voorzitter drs. R.I. Andringa, secretaris-directeur

26 juni 2024176.04 KBHoort bij dossier Woo-verzoek, Stop Afvalwater Schoonebeek 23 april 2023

Download PDF

PDF20210510_technocratie_versus_democratie.pdf

Aanleiding In de herevaluatie wordt het onderzoek naar de alternatieven van de productiewaterwaterinjectie uitgevoerd door deskundigen van RoyalHaskoningDHV (RHDHV). De zienswijzen van Deltares en de UT Twente worden door RHDHV (en niet door de overheid!!) verwerkt. Datzelfde gebeurde bij de voorgaande evaluatie, waar ook de adviezen van lokale overheden en de zorgpunten van de bewoners in een bijlage werden vastgeniet aan het eindrapport. De besluitvorming met betrekking tot de afweging van de milieubelangen en de risico's tegen de economische belangen, inclusief alle zienswijzen, en daarmee het trekken van de conclusies, gebeurde toen en dreigt nu weer te gebeuren door RHDHV. De overheid, bij monde van de minister van EZK, heeft zich nog niet expliciet uitgelaten of uitgesproken over bovenstaande werkwijze, noch over de waarde, die zij hechten aan de zienswijzen van andere deskundigen, de provincie of de bewoners. Ook bij de voorgaande evaluatie heeft de minister geen eigen afweging bekend gemaakt. De overheid, met andere woorden, volgt zwijgzaam de deskundigen van RHDHV. Deze technocratische besluitvorming past niet bij een democratie, zoals we die in Nederland voor ogen hebben. Een paar nadelen, die op de loer liggen zijn:  De overheid verdiept zich onvoldoende in de materie, waardoor in dit geval de NAM de kans heeft om onvolledige informatie te verschaffen (zie het voorbeeld van het verkeerd weergeven van het Europees beleid door de minister in mijn bericht van vorige week).  De uitgangspunten van het overheidsbeleid (zoals de circulaire economie) komen op de tweede plaats.  De waardering van milieu- en risico-aspecten is een democratisch proces, waarbij bijvoorbeeld risico's door bewoners anders worden gewaardeerd, dan door deskundigen van RHDHV. Dit wordt niet meegenomen.  Wij voelen ons als bewoners behandeld als 'zorgpunten', in plaats van als mondige medebeslissers. De vorige herafweging in het kort In de herafweging van 2016 is vijf jaar geleden geconcludeerd: De herafweging verwerking productiewater Schoonebeek heeft de volgende bevindingen opgeleverd:  De huidige kennis en ervaring met waterinjectie zijn samengebracht, met specifieke aandacht voor veiligheid en gezondheid. Hieruit blijkt dat er geen aanleiding is de huidige waterinjectie in Twente te beëindigen.  De mogelijke alternatieven zijn in beeld gebracht en onderling vergeleken op de aspecten milieueffecten, risico’s op korte en langere termijn, en kosten. Andere alternatieven lijken wel uitvoerbaar, maar scoren minder goed op de genoemde aspecten dan waterinjectie.  De huidige waterinjectie in de Twentevelden blijkt op den duur niet te volstaan, doordat er onvoldoende opslagcapaciteit beschikbaar is. Er is zodoende aanvullende opslagcapaciteit vereist. Het onderzoek geeft aan dat er voldoende opslagcapaciteit beschikbaar is in de gasvelden in Drenthe. Deze conclusie volgt uit de afwegingsmatrix, zoals die door RHDHV is opgesteld. Ik laat deze matrices hier nogmaals zien. Een paar opvallende punten: Milieu In de milieuafweging wordt de waterwinst na zuiveren (of de wateronttrekking vóór zuiveren) niet meegenomen, ondanks een uitvoerige uiteenzetting van het belang daarvan in de toenmalige Tweede Kamer. De verontreiniging van de ondergrond wordt niet genoemd. De vier opties van variant 4 gaan over vermindering van giftige mijnbouwhulpstoffen, maar de verontreiniging van de ondergrond door deze stoffen telt men niet mee. Het positieve effect zou volgens RHDHV alleen gelegen zijn in een verminderde productie van deze mijnbouwhulpstoffen, waardoor het weglaten of weghalen van deze mijnbouwhulpstoffen slecht is voor het milieu?? Een vraag, die bij mij speelt is hoe in de LCA het uitgangspunt van het LAP (de circulaire economie - of in 2016 de ladder van Lansink) in een 'distance-to-target' benadering wordt vertaald? Risico's Ten aanzien van de korte termijn risico's worden de ongelukken door transportbewegingen (ondanks de opmerkingen van ons en van Deltares daarover) als belangrijk risico meegenomen. Er wordt niet gerept over onvoorziene risico's, ondanks het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat toen al bekend was. Alleen bekende risico's (die men besproken heeft via de BowTie methodiek) tellen mee. Het blijkt nu wel dat dit onvoldoende accuraat is. De risico's van injectie van water in zoutlagen en de oude buizen, die daarvoor gebruikt worden, worden helemaal niet genoemd. Ondanks de afwezigheid van de dubbele verbuizing (ook toen al). Financiën De genoemde bedragen missen een goede onderbouwing (ondanks opmerkingen daarover door Deltares om dat te verbeteren): Het is onduidelijk (ook na lezen van de volledige 750 bladzijden) hoe de kosten zijn berekend. De periode waarop de kosten betrekking hebben is onduidelijk. De kosten kunnen volgens de beschrijving in het rapport de hele winningsperiode beslaan (120 miljoen over 30 jaar is dan 4 miljoen per jaar). Zelfs de prijs voor de energie (de basis voor de helft van de kosten) is niet goed weergegeven. Verder springt een grote post 'onvoorziene kosten' in het oog. De kosten zijn nergens tegen afgezet, het is onduidelijk welke omzet staat tegenover deze kosten. Wat leren we hiervan Van de stakeholders, die bij de herafweging betrokken zijn voelen gemeenten, provincie en bewoners zich onvoldoende gehoord in de besluitvorming. Dit blijkt uit de vele handtekeningen, moties tijdens de afgelopen jaren en media-aandacht, die er vrijwel continu is. Dat naast de stakeholders ook andere deskundigen en politici onvoldoende gehoord worden blijkt ondermeer uit de éénzijdige invulling van bovenstaande afwegingsmatrix, waar door partijen, zoals Deltares en de Tweede Kamer (en onszelf) genoemde aspecten ook na het benoemen ervan geen plaats krijgen. Het is dan de minister (of het ministerie) dat de verantwoordelijkheid heeft om in te grijpen. We zien echter, dat de democratische en andere deskundige partijen dit laten gebeuren. Het Ministerie en de Tweede Kamer kunnen hun eigen verantwoordelijkheid nemen. Ze moeten in onze ogen wel de gelegenheid krijgen van de minister - en ook zelf verantwoordelijkheid durven nemen. Hoe dan wel? Na de eerdere aanzet voor een evaluatie van de CE-methode pleiten wij ervoor dat er afstand wordt genomen van het technocratische karakter van deze methode. We juichen onderzoek naar de alternatieven toe, maar het is niet verdedigbaar, dat direct betrokkenen als ondeskundig op afstand worden gezet. Adviezen zijn welkom, de besluiten moeten democratisch genomen worden. Er zijn voor zover ik (als leek op bestuurskundig gebied) kan overzien een paar eenvoudige opties: De afwegingingsmatrices kunnen gezamenlijk door de betrokken partijen worden ingevuld. Adviezen van RHDHV zijn daarbij uitgangspunt voor de bespreking door deze partijen, maar niet de uitkomst van de afweging. Ook adviezen van andere deskundigen zijn welkom. De minister van EZK kan samen met de minister van Milieu via beleidsuitgangspunten van de overheid al richting geven aan de afweging. Dat kan bijvoorbeeld door weegfactoren aan te geven. Deze optie wordt ook in de CE-methodiek ter sprake gebracht. De herafweging kan als agendapunt bij de Tweede Kamer worden ingebracht. De minister geeft op grond van een afweging, waarin alle zienswijzen zijn verwerkt, aan welk besluit hij heeft genomen.

26 juni 2024557.75 KBHoort bij dossier Woo-verzoek, Stop Afvalwater Schoonebeek 23 april 2023

Download PDF

PDF20200409_concept_communicatieplan_v1.pdf

26 juni 20241.48 MBHoort bij dossier Woo-verzoek, Stop Afvalwater Schoonebeek 23 april 2023

Download PDF

PDF20220715_verslag_ambtelijk_overelg_5_juli_2022_geredigeerd.pdf

1 Van: @rvo.nl> Verzonden: vrijdag 15 juli 2022 09:45 Aan: @shell.com'; '; @drenthe.nl'; @drenthe.nl'; ; @shell.com'; @shell.com'; @shell.com'; @rhdhv.com'; ) CC: ; ' Onderwerp: Verslag ambtelijk Overleg verwerking proceswater Schoonebeek 5 Juli 2022 Bijlagen: Verslag Ambtelijk Overleg Schoonebeek olieproductiewaterverwerking 050722.docx Dag allen, Bijgesloten treffen jullie het verslag van het ambtelijk overleg van 5 juli j.l. aan. Alvast een fijn weekend! Met hartelijke groet, …………………………………………………………………………………………… Ministerie van Economische Zaken en Klimaat RVO/Bureau Energieprojecten Bezuidenhoutseweg 73 | 2594 AC | Den Haag | Postbus 20401 | 2500 EK | Den Haag …………………………………………………………………………………………… M 06 E @rvo.nl Afwezig op vrijdag vanaf 12:00  een gedachte voor het milieu - is printen van deze mail echt nodig De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) stimuleert Duurzaam, Agrarisch, Innovatief en Internationaal ondernemen. Dit bericht kan informatie bevatten die niet voor u is bestemd. Indien u niet de geadresseerde bent of dit bericht abusievelijk aan u is gezonden, wordt u verzocht dat aan de afzender te melden en het bericht te verwijderen. De Staat aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die verband houdt met risico's verbonden aan het elektronisch verzenden van berichten. This message may contain information that is not intended for you. If you are not the addressee or if this message was sent to you by mistake, you are requested to inform the sender and delete the message. The State accepts no liability for damage of any kind resulting from the risks inherent in the electronic transmission of messages.

26 juni 2024545.26 KBHoort bij dossier Woo-verzoek, Stop Afvalwater Schoonebeek 23 april 2023

Download PDF

PDF20200922_mail_met_brief_wvs_aan_min_ez_inz_mer_2010_geredigeerd.pdf

26 juni 2024117.13 KBHoort bij dossier Woo-verzoek, Stop Afvalwater Schoonebeek 23 april 2023

Download PDF

PDF20230224_100347953_1014267_06-55924_tno_offerte_avt_nl_emmen_geredigeerd.pdf

Copyright © 2023 TNO, The Hague 1/5 Offerte met nummer 1014267 / 060.55924 d.d. 20 januari 2023 V e rs ie 3 .2 3 0 ju n i 2 02 2 Offerte voor Provincie Drenthe, gemeente Emmen, gemeente Coevorden, en waterschap Vechtstromen Gemeente Emmen (penvoerder) t.a.v. Raadhuisplein 1 7811 AP Emmen Titel Review van RHDHV rapport Referentie Aanbiedingsbrief: 100347953 Offertenummer: 1014267 / 060.55924 Datum 20 januari 2023 Contact TNO T: 06- M: @tno.nl Copyright © 2023 TNO, The Hague 2/5 Offerte met nummer 1014267 / 060.55924 d.d. 20 januari 2023 V e rs ie 3 .2 3 0 ju n i 2 02 2 INHOUDSOPGAVE 1 INTRODUCTIE 2 DE AANBIEDING 2.1 UITKOMST 2.2 AANPAK 2.3 PLANNING 2.4 RANDVOORWAARDEN 2.5 ONDERAANNEMERS / LEVERANCIERS 3 PRIJS 4 PRIJSCONDITIES 4.1 PLANNING 4.2 FACTURERING 5 OPDRACHTVOORWAARDEN 6 COVID-19 7 WIJZIGINGEN 8 GELDIGHEIDSTERMIJN BIJLAGE 1 ALGEMENE VOORWAARDEN VOOR OPDRACHTEN AAN TNO Copyright © 2023 TNO, The Hague 3/5 Offerte met nummer 1014267 / 060.55924 d.d. 20 januari 2023 V e rs ie 3 .2 3 0 ju n i 2 02 2 1 Introductie Bij de oliewinning uit het Schoonebeek veld door de NAM komt productiewater vrij dat wordt verwerkt en vervolgens wordt gere-injecteerd. Deze methode is geselecteerd na afweging van alternatieven in de MER van 2005 en her-afwegingen in 2016 en 2022. NAM heeft nu het voornemen om de waterinjectie te verplaatsen van de Twente gasvelden naar het Schoonebeek gasveld in Drenthe. Bestuurders uit deze regio op niveau van gemeenten, waterschap en provincie hebben gevraagd hiervoor een onderbouwing te geven waaronder de vergelijking van alternatieven die specifiek gericht zijn op de situatie in Drenthe. Hiervoor is door RHDHV voor enkele voorkeursalternatieven een aanvullend onderzoek uitgevoerd met het accent op vermindering netto watergebruik en mijnbouwhulpstoffen evenals op verhoging veilige en verantwoorde winning en injectie. Het te reviewen rapport staat los van het formele vergunningstraject; voor de benodigde vergunningen zullen naderhand aanvullende aanvragen worden opgesteld. Voor de vergelijking van de verschillende verwerkingsalternatieven van het productiewater is de CE- afwegingsmethodiek gebruikt die in lijn is met de voorschriften in LAP3. Voor de toetsing van milieuaspecten staat de LCA (Life Cycle Assessment) centraal in de CE-afweging. TNO is een onafhankelijke onderzoeksorganisatie. Wij verbinden mensen en kennis om innovaties te creëren die de concurrentiekracht van bedrijven en het welzijn van de samenleving duurzaam versterken. Hiertoe zijn wij bij wet opgericht als publiekrechtelijke rechtspersoon. Deze TNO-wet geeft ons een aantal bijzondere taken en kaders en verbindt daaraan specifieke voorwaarden waaronder wij ons werk moeten uitvoeren. Het doel daarvan is dat wij onafhankelijk en betrouwbaar oplossingen kunnen blijven creëren voor de uitdagingen die de samenleving ons stelt. 2 De Aanbieding 2.1 Uitkomst Voor de provincie Drenthe, gemeente Emmen, gemeente Coevorden en waterschap Vechtstromen zal TNO een review uitvoeren van de onderbouwing van de Schoonebeek waterverwerkingsvarianten zoals is geëvalueerd met de CE afwegingsmethodiek in het onderzoek van RHDHV en beschreven in de volgende rapportage. De rapportage bestaat uit een hoofdrapport met bovengenoemde titel en een aantal bijlagen: 1 Onderzoek Oliewinning Schoonebeek: het overkoepelende rapport; 2a CE toetsing verwerkingsalternatieven nabij Schoonebeek: dit is bijlage 1 van het overkoepelende rapport en beschrijft de selectie van alternatieven en de toetsing op basis van de CE afwegingsmethodiek; 2b MKBA: dit is bijlage 2 van het overkoepelende rapport, uitgevoerd door CE Delft en status definitief; 3a LCA verwerkingsalternatieven nabij Schoonebeek: een bijlage bij de CE toetsing en beschrijft de uitvoering van de LCA; 3b Overkoepelende risicoanalyse Schoonebeek reservoirs: een bijlage bij de CE toetsing uitgevoerd door NAM. De review zal kwalitatief van aard zijn en zal zich vooral richten op de compleetheid van de rapportage zoals verwoord is in het overkoepelende rapport. De bijlagen zullen op onderdelen worden geëvalueerd, waar aanvullende detaillering van de conclusies in het overkoepelende rapport gewenst is. De toegepaste methode zelf staat hier niet ter discussie. De conclusies die TNO zal trekken kunnen voorwaardelijk van aard zijn en zullen in een notitie worden vastgelegd. De uiteindelijk te beantwoorden vraag is of met het gepresenteerde Copyright © 2023 TNO, The Hague 4/5 Offerte met nummer 1014267 / 060.55924 d.d. 20 januari 2023 V e rs ie 3 .2 3 0 ju n i 2 02 2 onderzoek de uitkomst voldoende onderbouwd is en compleet is, of dat er nog aspecten zijn die beter onderzocht moeten worden om tot een uitkomst te komen. Review van Bijlage 2b met de MKBA zal zich beperken tot de conclusies in deze bijlage en de presentatie van deze conclusies in het overkoepelende rapport. De werkzaamheden zullen resulteren in en notitie met een kwalitatieve evaluatie van het RHDHV concept- Het beoogde toepassingsgebied van de uitkomst van deze opdracht is de oliewinning bij Schoonebeek en de her-afweging voor Drenthe. 2.2 Aanpak Activiteit 1 Verdeling van werkzaamheden Na ontvangst van de rapportage inclusief alle bijlagen (ontvangen op 16 januari 2023) wordt het hoofdrapport geëvalueerd naar inhoud en expertisegebieden en verdeeld over de verschillende experts. Activiteit 2 Review van het hoofdrapport 2.1 De expert reviewers evalueren de aan hen toegewezen onderdelen en beoordelen of de inzichten en conclusies van RHDHV in kwalitatieve zin gerechtvaardigd worden door hun onderbouwingen. Steekproefsgewijs zullen verwijzingen naar onderliggende bijlagen en overige referenties worden nagetrokken. Indien nadere informatie is gewenst zal met RHDHV contact worden opgenomen. Op 20 januari 2023 zal de voortgang van de review op beknopte wijze aan de opdrachtgever worden gerapporteerd. 2.2 In een interne bijeenkomst (gepland op 25 januari 2023) zullen de bevindingen worden besproken en waar nodig aanvullende acties worden vastgelegd. Eventuele vragen voor nadere toelichting zullen direct met RHDHV worden gecommuniceerd. 2.3 De resultaten van de reviewers worden verwerkt ten e van een conceptnotitie. Activiteit 3 Voorbereiding en oplevering notitie 3.1 De uiteindelijke resultaten zullen in een conceptnotitie worden vastgelegd en aan de Gemeente Emmen als penvoerder digitaal worden toegezonden (27 januari 2023). 3.2 Een ronde van intern (en extern) commentaar is voorzien met als deadline 1 februari 2023. TNO zal de voorlopige uitkomsten van de review in sub-activiteit 2.3 tijdens een informerend overleg van het College van B&W van Emmen op 2 februari 2023 presenteren. Daarvoor zal een ppt presentatie worden voorbereid die op 31 januari 2023 aan de opdrachtgever zal worden toegestuurd. Mogelijk dient er ook een toelichting te worden gegeven in de andere Colleges (GS van Drenthe, B&W van Coevorden, DB van Vechtstromen). 3.3 Na ontvangst van het interne (en externe) commentaar wordt de definitieve versie van de notitie op 6 februari aan de opdrachtgever verzonden. Copyright © 2023 TNO, The Hague 1/4 Offerte met nummer 1014267 / 060.55924 d.d. 20 januari 2023 V e rs ie 3 .2 3 0 ju n i 2 02 2 2.4 Randvoorwaarden De review vindt plaats onder de randvoorwaarde dat tijdens de review geen ingrijpende veranderingen plaatsvinden in de concept-rapportage van RHDHV. 2.5 Onderaannemers / Leveranciers Bij de uitvoering van de hierbij geoffreerde werkzaamheden zal een deel van de werkzaamheden worden uitbesteed bij KWR in Nieuwegein. De werkzaamheden die door KWR zullen worden uitgevoerd, betreffen de review van de component waterzuivering alsmede de samenstelling van het productiewater in de verschillende onderdelen van de rapportage. 3 Prijs De prijs van de werkzaamheden bedraagt naar schatting EUR exclusief btw, prijspeil 2023 met een plafond van EUR . Dit maximum zal niet zonder schriftelijke toestemming van de opdrachtgever worden overschreden. De voornoemde prijs is inclusief de door TNO gemaakte reis- en verblijfkosten, materiële en outillage kosten. De definitieve prijs zal worden bepaald op basis van nacalculatie. De bestede uren alsmede de overige voor dit project gemaakte onkosten, zoals reis- en verblijfkosten en dergelijke, zullen daarbij in rekening worden gebracht. 4 Prijscondities 4.1 Planning De prijs is gebaseerd op projectplanning zoals genoemd in paragraaf 2.3. Indien ten gevolge van niet aan TNO verwijtbare oorzaken moet worden afgeweken van het geplande schema, zullen de daaraan verbonden extra kosten aan de opdrachtgever worden doorberekend. In gevallen waarin voor de uitvoering van de werkzaamheden door TNO de opdrachtgever activiteiten dient te verrichten, zoals het doen van verificaties, evaluaties en dergelijke, zal dit plaatsvinden in overeenstemming met de planning zoals genoemd in paragraaf 2.3. De prijs is gebaseerd op beschikbaarheid van de door opdrachtgever toe te leveren gegevens conform de planning zoals genoemd in paragraaf 2.3. TNO met onderaannemer zet alles in het werk om de toegezegde deadlines te halen. Er is een reële kans dat ondanks deze inzet een of meerdere deadlines genoemd in deze offerte niet worden gehaald. Mocht zich dit dreigen voor te doen dan zal TNO de opdrachtgever hierover zo snel mogelijk informeren en een aangepaste planning van de deadlines leveren Copyright © 2023 TNO, The Hague 2/4 Offerte met nummer 1014267 / 060.55924 d.d. 20 januari 2023 V e rs ie 3 .2 3 0 ju n i 2 02 2 4.2 Facturering De werkzaamheden worden als volgt in rekening gebracht: EUR = exclusief btw voor aanvang project. De definitieve kosten zullen worden bepaald op basis van nacalculatie en na afronding van het project gefactureerd. 5 Opdrachtvoorwaarden 1 juli 2022, zoals gedeponeerd bij de Rechtbank te Den Haag en de Kamer van Koophandel van toepassing (zie bijlage 1). In afwijking van artikel 10.1 is het Opdrachtgever toegestaan om het Eindrapport te publiceren onder de volgende voorwaarden: 1. Het finale en geautoriseerde TNO-rapport dient onverkort en in zijn geheel te worden gepubliceerd; 2. Conceptversies en samenvattingen van het TNO-rapport mogen niet worden gepubliceerd; 3. TNO is niet aansprakelijk voor schade van welke aard dan ook, door wie dan ook geleden, voortvloeiende uit de publicatie van het TNO-rapport. Daarnaast vrijwaart Opdrachtgever TNO voor alle aanspraken van derden ter zake van schade welke uit de publicatie(s) moge voortvloeien; 4. De auteursrechten ten aanzien van het TNO-rapport blijven onveranderd en behoren dus toe aan TNO; 5. Als Opdrachtgever het TNO-rapport publiceert is TNO niet meer gehouden aan de geheimhoudings- verplichting zoals bedoelt in artikel 5. Een kopie van de is tevens te vinden op de website www.tno.nl. 6 COVID-19 TNO is gerechtigd, onverminderd enige rechten van TNO op grond van overeenkomst of wettelijke bepaling en zonder verplichting tot het betalen van enige schadevergoeding, verplichtingen van TNO op te schorten of te beëindigen indien, bijvoorbeeld in verband met het Coronavirus (COVID-19), overheidsmaatregelen of het gevaar voor de gezondheid van personen de nakoming van deze verplichtingen belemmeren dan wel te bezwaarlijk maken. Enige tekortkoming van TNO vanwege overheidsmaatregelen of het gevaar voor de gezondheid van personen is in de zin van artikel 6:75 BW niet aan TNO toe te rekenen. 7 Wijzigingen TNO behoudt zich het recht voor om in geval van door de opdrachtgever gewenste wijzigingen in de inhoud van de offerte, een aanpassing van de planning en/of de prijs te offreren. 8 Geldigheidstermijn Deze offerte is geldig tot 23 januari 2023. Copyright © 2023 TNO, The Hague 4/4 Offerte met nummer 1014267 / 060.55924 d.d. 20 januari 2023 V e rs ie 3 .2 3 0 ju n i 2 02 2 Bijlage 1 Algemene Voorwaarden voor opdrachten aan TNO Bijgevoegd document bevat de Algemene Voorwaarden voor opdrachten aan TNO, versie 1 juli 2022 en vormt hiermee een integraal deel van deze offerte.

26 juni 2024999.6 KBHoort bij dossier Woo-verzoek, Stop Afvalwater Schoonebeek 23 april 2023

Download PDF

PDF20230130_notulen_ambtelijk_overleg_170123_geredigeerd.pdf

Intern gebruik een aantal sporen wordt werkt. Ontzorgingsspoor, hoe geven decentrale overheden ruggesteun. aa. EZK: Je kan teglijk met afsprakenkader samen met bestuurlijk afsprakenkader ondertekenen. Of als alternatief vooraf met een ‘sterretje’ dat je het proces waardeert. bb. : Bestuurders hebben het er nog niet gehad over bestuurlijk afsprakenkader. cc. we hebben een versie van het concept afsprakenkader met mogelijkheid tot ondertekenen. We zullen het delen. dd. : Waar zijn we mee bezig, het is moeilijk maar mooi. De staatssecretaris heeft gezegd wat met de regio te willen. We geven daar goede invulling aan. We zijn het proces nog aan het invullen. We weten nog niet waar we op uitkomen. Een prinicipe akkoord in de gemeente raad zou een mooie mijlpaal zijn. ee. EZK: hoe verhouden bestuurlijke afsprakenkader zich ten opzichte van appreciatie. ff. : appreciatie is voor volksvertegenwoordigers, bestuurlijke afsprakenkader is voor bestuurders. gg. : Voor waterschap is er voor bestuurlijk afsprakenkader geen toegevoegde waarde. hh. EZK ACTIE: Het bestuurlijk afsprakenkader agenderen we voor het bestuurlijke overleg. ii. EZK ACTIE: We koppelen terug dat er mogelijk toch geen behoefte is aan een beoordeling van MER-aanmeldnotitie. jj. NAM: We kunnen het mogelijk ter kennisname opsturen, maar zonder adviesvraag. kk. NAM: we krijgen vandaag het onderzoeksrapport, we zullen dat doen begeleiden met een duiding van de NAM. We zullen ook de inhoud van de presentatie. Powerpoints zullen er goed uitzien. ll. EZK Wanneer agenda bestuurlijk overleg? mm. : we zullen agenda deze week uitdelen. Via de directiesecretaresse zullen we agenda uitdoen deze week. nn. : 4. Voorbereiden regionale informatieavond 25 januari - Agenda/programma finaliseren - Sprekers + presentaties - Woordvoering? a. : agenda is rondgestuurd, met wat zaken verwerkt. Vanuit EZK zal presenteren, TNO-CE Delft zal presenteren en kort als onafhankelijk voorzitter. Er zal kort samen gegeten worden en door de zaal gelopen worden. b. NAM: we willen graag de presentatie zorgvuldige presentatie. c. : We willen graag de stukken goed om af te stemmen ook qua techniek. d. EZK: Het is voor ons ook niet mogelijk morgen al een presentatie te hebben. We willen ook afstemmen met . TNO-CE Delft heeft morgen ook nog geen presentatie. e. NAM: We willen het zorgvuldig doen ook qua woordvoering, we willen alle pers te woord staan. We willen geen fouten maken. f. : Graag zien we al wel de headers. Ik zal rondzenden wat de schouwburg vraagt. Werk het even uit in powerpoint en kijk of het omgezet moet wroden in .pdf. g. ACTIE EZK: Slides kunnen we als header leveren om te testen. h. Mogelijk om afsluiting door bestuurder te laten doen. i. : Maar perspectieven zijn anders per overheid. j. Noem inderdaad dat perspectieven anders zijn. Zorg dat voor iedereen duidelijk is wat de verantwoordelijkheden zijn. k. EZK: Laten we primair de dagvoorzitter het afronden, mogelijk nog terugkoppeling uit het bestuurlijk overleg. l. : okay. De presentaties zullen ook gedeeld worden met aanwezigen. De stukken zullen ook publiekelijk openbaar zijn voor iedereen. Het proces loopt uiteen op gebied van verschillende partijen. m. : Mogelijk kunnen griffies nog voor elke organisatie apart het vervolg uitwerken. Intern gebruik n. : Deze meeting is voor raadsleden etc… niet voor alle geïnteresseerden. Kan mogelijk met lijsten van leden van raden en staten. Hoe werkt het met steunfracties of commissieleden. o. levert lijst met leden. p. : uitnodigingen zijn al verspreid via de griffies van verschillende partijen. Is er bezwaar als directieleden welkom zijn. q. EZK: Denk even na hoe je verantwoord waarom wel directieleden en niet sommige anderen. r. NAM: Wat is het beleid voor pers in de zaal? Geen actieve rol spelen? Hoe breed is dat? Komen er gewoon camera’s binnen. s. : Waarschijnlijk komen er wel camera’s. t. NAM: aanwezigheid van camera’s kan invloed hebben op het gedrag van mensen. u. : komt hier snel op terug. v. NAM: voor de effectiviteit van de avond is het niet heel behulpzaam. Niet onderschatten wat een invloed het heeft. w. : Tjisse zal ook vertellen dat het voornamelijk een informatieavond is. x. EZK: Mogelijk kan je van tevoren al lijstje mensen hebben die wat willen vertellen voor de camera. y. ACTIE EZK: Twente collega’s informeren. z. ACTIE : terugkoppeling over aanwezigheid pers. 5. Voorbereiden Ontzorgingstafel # 9 (26 januari): geheel in kader van afsprakenkader. - ambtelijke suggesties/aanvullingen ter voorbereiding a. : Beginnen met terugkoppeling van de 25e januari b. 6. Publieke informatiebijeenkomst 8 februari (bespreken bijlage) - Opzet/programma - Sprekers + presentaties a. EZK: Wordt vergelijkbaar met eerder informatieavond: presentaties en infomarkt. b. NAM: Kan CE-Delft ook een presentatie geven van de MKBA? c. : Wat is het gevoel van de ontzorgtafel van de avond? Centraal staat welke kant de plannen van NAM op gaat en welke kant gaat het op? Mogelijk goed om de 26e te checken met de ontzorgtafel. d. NAM: Ook check of mensen zich comfortabel daarbij voelen. e. EZK Voldoet een combi van markt en presentaties aan verwachtingen. f. : verspreiding van kaartjes van huis naar huis was erg effectief. g. EZK bij bewoners van Nee-Nee stickers kan het de bus in. h. ACTIE EZK: We werken het voorstel verder uit. Mogelijk ook KNMI? i. : Je kan ze uitnodigen. j. NAM: Over bijdragespoor is nog niet veel bekend. Wat zijn de volgende stappen? k. : qua tijdsplanning wat is volgende stap. l. : We krijgen reactie van . Eind januari verwachten we een concept en dat zal gedeeld worden in bestuurlijk overleg. Een dezer dagen zal hij contact opnemen met NAM. m. : Er is al een verkenner bezig . Gemeentes laten ook een review doen op stukken van de NAM. Dat zal een week of 3 in beslag nemen. n. EZK: Wil verkenner met iemand van EZK praten? o. : We moeten dan beter communiceren over wat de plannen zijn en wie zijn de partijen die in gesprek moeten. Dat hoort allemaal bij verkenningsfase. p. Reactie dagelijks bestuur, we zullen niet deelnemen aan bijdragespoor is iets voor de gemeentes. q. EKZ: We hebben het overzicht, het dashboard geüpdatet. r. ACTIE INTERN: Wie zit er bij bestuurlijk overleg? 7. W.v.t.t.k. - Voortgang verkenner? - Planning eerste kwartaal onderzoeken, avonden, vergunningen timingen (zie bijlage)

26 juni 20241.47 MBHoort bij dossier Woo-verzoek, Stop Afvalwater Schoonebeek 23 april 2023

Download PDF

1...88...177

Woo-verzoeken

Over deze site

Contact